روشهای ترک عادت
بنا به نظریه گاتری برای ترک عادت، قانون همواره یک چیز است: نشانههایی که عادت بد را شروع میکنند پیدا نمایید و پاسخ دیگری را در حضور این نشانهها تمرین کنید.
روشهای ترک عادت
گاتری سه راه برای وادار کردن ارگانیسمها به انجام پاسخی به غیر از پاسخ نامطلوب در مقابل یک الگوی محرکی خاص پیشنهاد میکند:
روش آستانه یا تحمل (Threshold Method or Toleration)؛ طبق این روش، محرکی را که میخواهید مورد توجه قرار نگیرد چنان به صورت ضعیفی ارائه دهید که نتواند پاسخ مربوط را فراخواند.
این همان روش عادت دادن اسبها به زین است که اول توپی روی آن قرار میدهند و بهتدریج به زین کردن کامل میرسند اما در هر مرحله طوری عمل میکنند که اسب هیجان زده نشود و رم نکند.
۴.۳.۱.۲ - روش خستگی
روش خستگی (Fatigue Method)؛ این روش را غرقهسازی (Flooding) یا فرسودهسازی (Exhaustion) نیز مینامند. گاتری برای توصیف این روش مثالی میزند، مثال مورد نظر دختر کوچکی است که با آتش زدن کبریتها باعث نگرانی والدینش میشود.
پیشنهاد گاتری به والدین این دختر این بود که به او اجازه دهند (یا حتی مجبورش کنند) تا آنقدر به روشن کردن کبریتها ادامه دهد که دیگر برای او جنبه سرگرمی نداشته باشد. در این اوضاع و احوال کبریت به صورت نشانهای برای اجتناب از کبریت در خواهد آمد نه روشن کردن آن.
۴.۳.۱.۳ - شرطیشدن تقابلی
ترک عادت روش پاسخ ناهمساز (Incompatible Response Method)؛ این روش را شرطیشدن تقابلی (Counter Conditioning) و بازداری تقابلی (Reciprocal Inhibition) نیز مینامند.
در این روش، محرکهای پاسخ نامطلوب همراه با محرکهای دیگری که پاسخ ناهمساز با پاسخ نامطلوب ایجاد میکنند ارائه میشود. برای مثال، به کودک خردسالی یک خرس پاندا هدیه میشود. واکنش او ترس و اجتناب است. از سوی دیگر، مادر کودک یک احساس گرم و آرام در کودک ایجاد میکند.
برای استفاده از روش پاسخ ناهمساز، باید مادر را با خرس پاندا همراه کنید؛ به این امید که مادر محرک غالب است. اگر مادر محرک غالب باشد، واکنش کودک به ترکیب مادر و خرس پاندا، پاسخ آرام شدن خواهد بود. وقتی که این واکنش در حضور خرس ایجاد شد، میتوان خرس را تنها ارائه داد، و از آن پس خرس در کودک پاسخ آرام بودن را ایجاد خواهد کرد.