طرحواره ناسازگار یا اصطلاحاً تله، الگوی فکری، شناختی و هیجانی عمیق، ناکارآمد و آسیبرسان است که در اثر تجربههای ناگوار ما در کودکی و اوایل نوجوانی شکل میگیرد و در باورهای ما نسبت به خودمان، دیگران و جهان نقش میبندد. دنیایی برای ما از کودکی ساخته میشود که دیگر هر چیزی بیرون از آن را نمیتوانیم ببینیم!
اتفاقاتی نیز که در زندگی برای ما رخ میدهند و روابطی که داریم؛ تلههای ما را هر چه بیشتر تقویت میکنند زیرا ما توسط باورهایی که داریم یا آنها را به وجود آوردهایم یا در جهت تایید تلههای خود، آنها را تفسیر کردهایم! پس تلههای ما همچنان تقویت و تکرار میشوند.
تلهها هر چه هستند چون از کودکی برای ما آشنا هستند؛ ناخودآگاه میخواهیم آنها را همچنان در انتخابها، روابط، شغل و... تکرار کنیم. مثلا ارتباط برقرار کردن با آدمهایی که تقویت کننده تلههای ما هستند! یا رفتن به سمت اتقاقاتی که با تلههای ما هماهنگی دارند! یا داشتن باورها و قضاوتهای غلطی که درستی تلههای ما را تایید میکنند و باعث میشوند ما تلههای خود را حقیقت مطلق بدانیم!
تلهها، آدمها و اتفاقات مشابه را به سوی ما میکشانند؛ در واقع ما بسوی آنها میرویم! آدمها و اتفاقاتی که اتقاقا نماینده تلههای ما هستند و باعث میشوند تلههای ما تکرار شوند! گاهی هم ما با رفتارهایی ناسازگارانه، در جهت تایید و تکرار تلهها، روابط شخصی و شغلی خود را خراب میکنیم!
مثلا وقتی شما #تله_رهاشدگی دارید باور ندارید که میتوانید روابط امن و باثباتی داشته باشید و فکر میکنید نهایتا طرد خواهید شد! پس یا وارد روابط متزلزل و بیثباتی میشوید مثلا وارد ارتباط با فردی میشوید که هر روز به شما خیانت میکند یا به شما محبت نمیکند
یا همیشه افراد متاهل را که نمیتوانند با شما ازدواج کنند را انتخاب میکنید یا برعکس رابطه پایدار خود را با این فکر که حتما من را ترک میکند یا به من خیانت میکند خراب میکنید!
زمانهایی که در روابط پر تنش عاطفی قرار داریم یا اتفاق ناگواری برای ما رخ داده است یا در یک موقعیت و چالش هیجانی قرار گرفتهایم؛ بیشتر تلهها فعال و آشکار میشوند؛ البته نه اینکه تازه تولید بشوند. این زمانها بهترین وقت برای شناخت تلههاست...